Klokgelui

Kwart over 9 zondagsochtends. Het is nog stil op straat, de meeste mensen lijken zich liever nog een keertje om te draaien onder hun dekbed. Ineens wordt de stilte aan flarden geslagen! De zware klok van Het Kruispunt begint te beieren. Daar gaan ze alweer, waar komen die mensen toch allemaal vandaan?! Vaders, moeders, kinderen, ouderen. Zijn ze afgekomen op dat klokgelui? Welnee, deze mensen komen toch wel, elke zondag weer, vaak zelfs twee keer. Voor wie wordt die klok dan geluid? Om de mensen wakker te schudden die niet komen? Nou, dat is dan gelukt! Na dat gebeier doe je geen oog meer dicht.

Waarom doen kerken dat, dat luide geluid zo vroeg op de vrije zondagmorgen? In Arabische landen klinkt van de minaretten de oproep tot het gebed. Kom naar de moskee, tijd om te bidden! Je kunt je dat voorstellen daar: de Islam is er verweven met de samenleving, het is ook de cultuur. Veel moslims zijn ervan overtuigd dat het zo hoort. Ze zijn ermee opgegroeid, het is vanzelfsprekend.

Met de kerk in ons land is dat anders. In de Middeleeuwen was de kerk een machtsapparaat, verbonden met de staatsmacht. Vanaf eind 18e eeuw begint in ons land de officiële scheiding van kerk en staat. De kerk mag geen staatsmacht uitoefenen (wat iets anders is dan dat de kerk geen boodschap heeft voor staat en politiek). Vanaf toen werd de positie van de kerk steeds meer marginaal. Het viel samen met een enorme leegloop, die tot op vandaag doorgaat.

Toch herinnert dat klokgelui nog altijd aan die tijd waarin de kerk die centrale plek innam in steden en dorpen. De kerk was meer dan alleen beeldbepalend: zij stempelde het leven, het was de heersende cultuur. Maar die tijd is voorbij. In een geïndividualiseerde samenleving past geen kerkinstituut meer van waaruit met gezag gesproken wordt. De kerk moet een toontje lager zingen.

Luid gelui past dus niet meer bij de plek van de kerk nu. De meeste mensen lopen aan de kerk voorbij. Kerkmensen moeten zelf weten wat ze geloven en doen. Aan de kerk hebben we geen boodschap meer. Heeft de kerk zelf dan geen boodschap aan de mensen? Ja, maar niet de boodschap van klokgelui dat je uit je bed dendert. De kerk, dat is geen gebouw met een klokkentoren. Maar een huis gebouwd van levende stenen, zegt de Bijbel: mensen met een missie. Geen luid geklingel, maar stil je licht verspreiden, dat is Gods stijl nu.