The Passion – Hilversumse hemel of Nederlandse religie

  Mensen dragen een groot verlicht kruis bij aanvang van The Passion in de door de vuurwerkramp getroffen wijk Roombeek in Enschede © ANP

“De helft van de Nederlanders weet niet waar Pasen over gaat. Daarom vertellen wij het verhaal van Jezus Christus, van het laatste avondmaal tot de kruisiging”, vertelt Robert ten Brink de toeschouwers in Enschede.

“Het mag een mooie missie heten, voor wie erin geloven wil”, reageert Jean-Pierre Geelen nog op 2 april in de Volkskrant-webeditie. Toch, vervolgt hij, “is het de vraag of de makers hun evangelie een beetje weten te verkondigen. Voor wie nog nooit van Jezus of het paasverhaal had gehoord, viel er geen touw vast te knopen aan The Passion. Daarvoor is het een veel te eclectische mix van flinterdunne ingrediënten. Het fragmentarisch vertelde Bijbelverhaal, vertolkt in moderne liedjes, versneden met ‘actualiteit’ van ‘verslaggeefster’ Bridget Maasland: zie er maar in te geloven.”

“De ontdekking van de televisiehemel: het integrale Nederlandstalige oeuvre, van Blöf tot Borsato, blijkt tjokvol Bijbelse dimensies en duimendikke symboliek te zitten. Het begint te wennen. (…) Het wonder van Enschede trok weer een bonte parade van gelovigen, ietsisten, agnosten, en zelfs verklaarde atheïsten die het enkel om de muziek, ‘de saamhorigheid’ of de goddelijke Jeroen van der Boom te doen is”, aldus opnieuw Geelen, die het mediafestijn de ‘Hoogmis van Hilversum’ noemt, “een stukje citymarketing waarvoor steden in de rij staan – tot in de VS toe”.

Rake typeringen! Van een journalist die weet te schrijven. En die ook weet heeft van het echte Bijbelverhaal blijkbaar: het lijdens- en paasverhaal afgevlakt tot “flinterdun” evangelie. Zijn ondertoon is inderdaad kritisch. Blijkens sommige reacties verpest hij met zijn cynisme zelfs voor sommigen het feestje van “ultieme beleving van spiritualiteit” en een “oecumenisch gebeuren”.

Geelen kijkt naar The Passion, de mensen die reageren kijken ernaar, ik kijk ernaar. Ieder met haar/zijn eigen levensvisie. Je hebt gelovigen en gelovigen. Hardcore kerk-christenen en straatspiritualiteit. Die eerste categorie wil wel heel graag dat de hele wereld in Jezus gelooft. Duizenden anderen passen daarvoor, het is ze allemaal veel te veel ‘waarheid’ of waarheidsclaim. De tijd dat Nederland een christelijke natie was ligt ver achter ons. Sommige politici werpen zich op als de verdedigers van ‘onze christelijke cultuur’. Maar sorry, wat is dat? Dat weet niemand. Want de alleenheerschappij van de kerk, die wil geen mens terug. Wat blijft er dan over aan ‘christelijke cultuur’? Schilderijen in het museum over het lijden en sterven van Jezus. Een Passion van J.S. Bach met een voor ons inmiddels onbegrijpelijke spiritualiteit van menselijke schuld en sterfelijkheid.

Nee, The Passion is een volmaakte spiegel van de Nederlandse religie 2.0. Atheïsten en agnosten, zoekers en gelovigen, innig verbonden in een stille mars, kaarsen brandend en bloemen leggend voor al die naamlozen, gevlucht of neergestort. Religie? Ja, voor zo ver je er geen God in zoekt. Is er dan nog een echt Verhaal? Verteld door die God zelf? Het is er, “voor wie erin geloven wil”.